گیربکس اتوماتیک و دستی ( معمولی ) ، هر یک دارای تکنولوژی های متفاوتی بوده که مشخصات و قوانین خاص خود را دارند . همانطور که قبلا بررسی کرده ایم یکی از نکات مهم برای خرید لوازم یدکی خودرو، نوع گیربکس ( دستی یا اتوماتیک ) می باشد.

با توجه به آن که هر کدام دارای تکنولوژی خاص خودشان می باشد، قطعات مورد استفاده در هر کدام متفاوت می باشد.

بهفر یدک در این مقاله به بررسی کامل گیربکس دستی و اتوماتیک پرداخته و معایب و مزایای هر کدام از آن ها را بررسی می کند.

برای آشنایی با نحوه عملکرد گیربکس دستی و اتوماتیک ابتدا باید نحوه عملکرد سیستم انتقال قدرت خودرو و آشنا شوید.

آشنایی با سیستم انتقال قدرت خودرو

در یک موتور احتراق داخلی ، بیشترین توان و نیرو تنها در دور موتور مشخصی به دست می آید. با توجه به این مشکل ، کنترل سرعت چرخ ها توسط اتصال مستقیم موتور به چرخ ها ایده ی هوشمندانه ای نخواهد بود و با این کار بازدهی موتور پایین خواهد آمد.

پس با توجه به آن چه گفته شد نیاز به یک سیستم انتقال قدرت خواهیم داشت تا همواره از ماکسیمم بازه ی موتور بتوان استفاده کرد.

پس سیستم انتقال قدرت خودرو، وظیفه ی انتقال قدرت تولید شده توسط موتور به چرخ ها و در نتیجه حرکت خودرو را بر عهده دارد.

قطع و وصل قدرت ، تغییر توان موتور و تنظیم دور چرخ ها از جمله وظایف مهم سیستم انتقال قدرت بوده که هر یک از اجزای گیربکس آن را برعهده دارند.

گیربکس دستی یا معمولی چیست ؟

گیربکس دستی یا غیر اتومات ، دهه هاست که در صنعت اتومبیل سازی مورد استفاده قرار می گیرد.

یک گیربکس دستی شامل چند جفت چرخ دنده بوده که از سه قسمت اصلی ( شفت ورودی ،‌شفت زیرین و شفت خروجی )‌ تشکیل شده است. شفت ورودی و شفت خروجی توسط شفت زیرین به هم مرتبط می شوند و با درگیر کردن دنده ها می توانیم به نسبت های مختلف سرعت دست یابیم.

گیربکس دستی وظیفه ی انتقال قدرت از موتور به چرخ ها با فرمان گرفتن از راننده را برعهده دارد.

در خودروهای دارای گیربکس دستی، پدال کلاچ و دسته دنده برای تعویض دنده وجود دارد و راننده با فشردن پدال کلاچ ، ارتباط بین گیربکس و موتور را قطع کرده و با استفاده از اهرم تعویض دنده،‌ چرخ دنده های مناسب را درگیربکس خودرو به روی یکدیگر قرار می دهد و با رها کردن پدال کلاچ ارتباط بین گیربکس و موتور برقرار می شود.

  مزایای گیربکس دستی

جعبه دنده های دستی اولین نوع از گیربکس هایی بودند که ساخته شد و بر روی خودرو ها نصب شدند و همچنان بیشتر خودرو های مورد استفاده در کشورمان از گیربکس دستی استفاده می کنند . می خواهیم چند تا از مزایای گیربکس دستی را بررسی کنیم.

１.ارزان بودن گیربکس دستی نسبت به گیربکس اتوماتیک

به دلیل آن که در تولید گیربکس دستی از قطعات کمتری نسبت به گیربکس اتوماتیک استفاده شده است بنابراین قیمت بسیار کمتری دارد.

２.کمتر بودن هزینه ی نگهداری گیربکس دستی نسبت به گیربکس اتوماتیک

گیربکس های دستی در مقایسه با گیربکس های اتوماتیک، سرویس های کمتری دارند.

３.خرابی کمتر گیربکس های دستی نسبت به گیربکس های اتوماتیک

احتمال خراب شدن گیربکس های اتوماتیک بیشتر از گیربکس های دستی می باشد و همچنین گیربکس های اتوماتیک در صورت خرابی، علاوه بر هزینه ی بالای قطعات ، هزینه ی تعمیر بیشتری نسبت به گیربکس های دستی دارند.

بیشترین احتمال خرابی موجود در جعبه دنده های دستی مربوط به کلاچ است که با تعویض آن مشکل به راحتی رفع می شود. حتی در صورت بروز مشکل برای جعبه دنده خودرو، همچنان قابلیت حرکتی دارد در صورتیکه اگر گیربکس اتوماتیک دچار آسیب دیدگی شود دیگر قابلیت حرکتی ندارد.

４.مصرف سوخت کمتر گیربکس های دستی نسبت به اتوماتیک

گیربکس های دستی به دلیل آن که هدر رفت نیروی کمتری نسبت به اتوماتیک داشته، مصرف سوخت کمتری هم دارند.

البته نمی توان میزان مصرف سوخت را دلیل بر نوع گیربکس دانست چرا که میزان مصرف سوخت خودرو به دلایل بسیاری بستگی دارد که باید دقیق تر بررسی شود.

５.راننده کنترل بیشتری روی خودرو دارد

بسیاری از رانندگان علاقه دارند که هنگام رانندگی تسلط بیشتری روی خودرو ی خود داشته باشند و هر زمان که بخواهند برای تعویض دنده و دنده معکوس اقدام نمایند.

این قابلیتی بوده که در گیربکس های دستی وجود داشته و گیربکس های اتوماتیک چنین امکانی را ندارند.

６.توانایی حرکتی بیشتر در گیربکس دستی

تا حالا به این فکر کرده اید که چرا تمام ابرخودرو ها و خودرو های اسپرت در نمونه ی جعبه دنده دستی تولید می شوند؟

در پاسخ باید گفت که در خودروهای با گیربکس دستی، توانایی حرکت بهتری وجود دارد و راننده در زمان دقیق تر می تواند دنده خودرو راا عوض کند.

معایب گیربکس دستی

１.سخت بودن رانندگی با جعبه دنده دستی برای تازه کاران

برای افراد تازه کار در رانندگی، جعبه دنده دستی زیاد خوشایند نمی باشد. بخصوص اگر شما راننده ی کم تجربه ای باشید، استفاده از جعبه دنده دستی در جاده های ناهموار و کوهستانی خطرساز است.

２.رانندگی با جعبه دنده دستی در شهر های پرترافیک، مشکلاتی به همراه دارد

اگر در شهرهای پرترافیک و شلوغی زندگی می کنید، رانندگی با جعبه دنده دستی نیاز به مهارت بالایی دارد و همچنین در جاهای شلوغ و پرترافیک، خودروهای دارای دنده دستی، استهلاک بیشتری دارند.

گیربکس اتوماتیک چیست ؟

نقش گیربکس یا جعبه دنده خودکار در اتومبیل ، دریافت نیرو از موتور خودرو و انتقال به دیفرانسیل و چرخ ها می باشد.

گیربکس اتومات متناسب با میزان گاز، تعویض دنده را انجام می دهد. یعنی هنگامی که موتور به سطح تعیین شده ای از دور در دقیقه می رسد، تعویض دنده انجام می شود.

ویژگی چشمگیر در خودروهای با دنده اتومات نداشتن پدال کلاچ می باشد. زیرا در این خودرو ها نیازی به تعویض دنده توسط رانندگان نبوده و این کار بطور خودکار انجام می شود فقط کافی است در ابتدای حرکت یک بار دنده را روی حالت drive قرار دهید.

بنابراین رانندگی با اتومبیل های دارای گیربکس اتوماتیک برای تازه کاران بسیار راحت است.

مزایای گیربکس اتوماتیک

１.رانندگی راحت تر بخصوص برای مبتدیان با گیربکس اتوماتیک

یکی از مهم ترین مزیت های استفاده از گیربکس دستی این است که در جاهای شلوغ و پر ترافیک، دیگر نیازی به تعویض دستی و فشردن ۳ پدال نیست.

در نتیجه رانندگی با گیربکس اتوماتیک بخصوص برای مبتدیان راحت تر می شود.

２.استهلاک کم و افزایش طول عمر موتور

در گیربکس های اتوماتیک به دلیل آن که دیگر در تعویض دنده، راننده دخالتی ندارد و برای این کار بهترین سرعت موتور توسط خود گیربکس انتخاب می شود، در نتیجه استهلاک کم شده و عمر مفید موتور بیشتر می شود.

３.افزایش راندمان و کارایی خودرو در گیربکس اتوماتیک

به دلیل نرمی و اندازه درست و مشخص دور موتور هنگام تعویض دنده ، راندمان و کارایی خودرو در هنگام رانندگی به بیشترین حد خود می رسد.

４.رانندگی ایمن و استاندارد با گیربکس اتوماتیک

در طراحی جعبه دنده یا گیربکس اتوماتیک، فاکتور ایمنی و احتیاط در سرعت در اولویت قرار می گیرد. به همین دلیل سرعت رانندگی با خودرو های دارای گیربکس اتوماتیک،‌ استاندارد و ایمن می باشد.

معایب گیربکس اتوماتیک

１.تسلط نداشتن روی خودرو

رانندگان ماهر و حرفه ای بخصوص رانندگانی که با سرعت بالا رانندگی می کنند، به دلیل آنکه دوست دارند تسلط بیشتری روی اتومبیلشان داشته باشند علاقه مند به استفاده از گیربکس دستی هستند.

از این رو بسیاری از سازندگان خودرو های اسپرت، نمونه اولیه ی خودرو را در حالت جعبه دنده دستی عرضه می کنند.

２.مصرف سوخت بیشتر در خودرو های دارای گیربکس اتوماتیک

خودرو های دارای گیربکس های اتوماتیک نسبت به خودروهای دارای گیربکس دستی، مصرف سوخت بیشتری دارند. البته این مورد با پیشرفته شدن سیستم گیربکس های اتوماتیک، تا حد زیادی رفع شده است.

３.قیمت بیشتر خودرو های با گیربکس اتوماتیک نسبت به نوع دستی

به دلیل پیشرفته تر بودن و قطعات مورد استفاده، در سیستم گیربکس اتوماتیک ، قیمت خودرو های دارای گیربکس اتوماتیک بیشتر از خودرو های دارای سیستم گیربکس دستی است.

４.بالا بودن هزینه نگهداری و تعمیرات گیربکس اتوماتیک

هزینه ی نگهداری و تعمیرات گیربکس اتوماتیک، به دلیل قطعات مورد استفاده در آن بیشتر از گیربکس اتوماتیک است. از طرفی اجرتی که تعمیرکار برای درست کردن گیربس اتوماتیک می گیرد نسبت به گیربکس دستی بیشتر می باشد.

５.شتاب کمتر خودرو دارای گیربکس دستی نسبت به اتوماتیک

معمولا شتاب اولیه و صفر تا صد در یک خودرو ی دنده دستی، بیشتر و بهتر از یک خودرو ی اتوماتیک هم رده است.

گیربکس دستی یا اتوماتیک ؟ کدام بهتر است ؟

تا اینجای کار درباره گیربکس دستی و اتوماتیک و مزایا و معایب هر کدام گفته شد. حالا سوالی که پیش می آید این است که کدام یک بهتر است؟ خودرو دارای کیربکس اتوماتیک بخرم یا خودرو ی دارای گیربکس دستی؟

تفاوت اصلی بین گیربکس اتوماتیک با دستی ، نوع رانندگی و کارکرد آن ها است.

در گیربکس دستی همه ی کارها : تعویض دنده و افزایش سرعت توسط راننده انجام می شود و برای افرادی که دوست دارند با سرعت بالا رانندگی کنند و تسلط بیشتری روی اتومبیلشان داشته باشند، گیربکس دستی بهتر است.

از طرفی برای رانندگی در شهر های شلوغ و پر ترافیک ، بهتر است از جعبه دنده اتومات استفاده شود.

و تفاوت مهم دیگری که امکان دارد در انتخاب شما بین گیربکس اتوماتیک و دستی نقش داشته باشد،‌ قیمت آن است.

خودرو های دارای گیربکس اتومات قیمت بیشتری نسبت به نوع دستی داشته و همچنین هزینه ی نگهدای و تعمیر گیربکس اتوماتیک بیشتر از گیربکس دستی است.

و به عنوان نکته ی آخر هنگام خرید لوازم یدکی برای خودرویتان حتما به نوع اتوماتیک یا دستی بودن گیربکستان توجه کنید .